Fobie is een extreme, irrationele angst voor een situatie, plaats, object, persoon of dier. Mensen met een fobie zullen tot het uiterste gaan om een bepaalde situatie te vermijden. Een extreme angst gecombineerd met vermijdingsgedrag zijn basis kenmerken. Dit vermijden (van een situatie of plaats) kan het sociale leven enorm verstoren. Niet alle fobieën zijn even ingrijpend. Die voor slangen kan vervelend zijn, maar maakt het leven niet erg ingewikkeld. De meeste sociale fobieën zijn wel lastig in het dagelijks leven.
Laten we bij het begin beginnen: angst is een natuurlijke reactie van je lichaam op ‘gevaarlijke situaties’. Dit komt vanuit je instinct, een aangeboren gedragspatroon, en is genetisch vastgelegd. Wij mensen zijn nog steeds geprogrammeerd om in het wild te overleven en moeten dus alert reageren op dreiging. Dat is in het hier en nu nog steeds belangrijk, bijvoorbeeld wanneer je een brandgeur ruikt. Dan weet je dat er ergens vuur is en je misschien gevaar loopt. Angst is dus zeker niet altijd een slechte raadgever, soms is het zelfs onmisbaar. Maar zodra angst verweven raakt met je dagelijks leven is het ongezonde angst. Hierdoor kan je vervolgens een angststoornis ontwikkelen.
Een enkelvoudige fobie
Spinnen, clowns, kleine ruimtes: wanneer je bang bent voor hele specifieke zaken heet dat een enkelvoudige fobie. Het woord vind zijn oorsprong van het Griekse woord phóbos, wat ‘angst’ of ‘vrees’ betekent. Het is in de basis een psychische aandoening waarbij je een overmatige angst ontwikkelt voor specifieke objecten, mensen, dieren of situaties.
Het gaat meestal gepaard met klachten als zweten, hartkloppingen, misselijkheid en hyperventilatie. Ook kan je benauwd worden of een vervelend, drukkend gevoel op je borst krijgen. Door al deze verschijnselen kan je nog angstiger worden en in paniek raken. Vaak houd je lang last van een specifieke fobie en kan je fobie steeds opnieuw een angstaanval veroorzaken.
Sociale fobie
Mensen met een sociale fobie (angststoornis) zijn overmatig bang voor wat anderen over hen denken. Ze zijn bang voor de reactie of kritiek, of dat anderen hen raar vinden. Ruim anderhalf miljoen mensen in Nederland (iets meer dan 9 procent) kampt met een sociale fobie.